Post miał się ukazać dobry miesiąc temu, na dzień Babci i Dziadka, ale oczywiście wszystko musiało nabrać mocy. Urealnienie moich założeń możecie przeczytać dopiero teraz.
Zapraszam Was na krótki post o tym, jak powinna wyglądać dieta seniora : )
 |
| Zdjęcie: By Frank J. (Frank John) Aleksandrowicz, 1921-, Photographer (NARA record: 8452210) (U.S. National Archives and Records Administration) [Public domain], via Wikimedia Commons |
Powodów jest co najmniej kilka, przede wszystkim:
-zmniejszenie sprawności fizycznej
-pogorszenie stanu zdrowia, choroby przewlekłe
-zmniejszona aktywność fizyczna
-sarkopenia - utrata masy mięśniowej oraz funkcji mięśni, co wiąże się z punktem pierwszym
-zmniejszenie pojemności płuc, co wpływa na obniżenie podstawowej przemiany materii
-organizm adaptuje się do nowego stanu fizjologicznego i wydajniej gospodaruje energią
-gorsza wchłanialność witamin i składników mineralnych
-zmiany w powstawaniu i wydzielaniu żółci, co wiąże się z trudnościami w trawieniu tłuszczów
-trudności w trawieniu związane z mniejszym wydzielaniem kwasu solnego
2. Dlaczego warto przyjrzeć się diecie?
Dieta seniora ma duże znaczenie. Przede wszystkim, odpowiednia dieta wspomoże proces leczenia wielu chorób, z którymi borykają się osoby starsze. Po drugie pomoże w utrzymaniu właściwej masy ciała, co przełoży się na zmniejszenie ryzyka wystąpienia wielu chorób oraz odciąży stawy [nadprogramowe kilogramy nie działają na ich korzyść].
Problemy seniorów:
-niedożywienie białkowo-kaoryczne/nadwaga, otyłość
-nadciśnienie
-osteoporoza
-niedokrwistość
-miażdżyca
-cukrzyca
-biegunki/zaparcia
3. Czynniki wpływające na zaniedbanie diety
Osoby starsze mogą nie mieć już apetytu, mogą nie odczuwać głodu a zmysły (w tym smaku) nie są już tak wyczulone, jak miało to miejsce wcześniej. Poza tym dochodzą problemy z gryzieniem pokarmów, z mniejszym wydzielaniem śliny.
Ponadto zasoby pieniężne wielu seniorów nie pozwalają na pełne zaopatrzenie lodówki, co generuje kolejne problemy związane z jakością diety.
Obniżenie sprawności fizycznej wpływa na trudności z robieniem zakupów, swobodnym przygotowaniem sobie pokarmów
Kolejnym ważnym czynnikiem jest samotność, smutek po stracie najbliższej osoby, brak życiowego celu, brak zajęć wciągu dnia. Może to skutkować odebraniem apetytu, brakiem chęci do przygotowywania zdrowych i smacznych posiłków dla jednej osoby.
4. Jak powinna zatem wyglądać dieta osoby starszej?
Dieta seniora powinna być komponowana w myśl zasad diety łatwo strawnej.
Posiłki powinny składać się z produktów dobrej jakości, które dostarczają niezbędnych składników odżywczych, powinny być aromatyczne, nie za duże, należy pamiętać o regularnym spożywaniu posiłków.
Należy je przygotowywać w sposób umożliwiający łatwe pogryzienie [miękkie i rozdrobnione]
Proces technologiczny przygotowywania posiłków powinien ulec zmianie, smażenie powinniśmy zamienić na pieczenie w folii, gotowanie, gotowanie na parze lub duszenie.
Kolejnym ważnym zaleceniem, o którym zapominamy jest ograniczenie spożycia soli, do zalecanych 5-6g dziennie (czyli małej łyżeczki od herbaty)
NALEŻY PAMIĘTAĆ, ŻE SÓD ZAWARTY JEST NATURALNIE W POKARMACH I NALEŻY WZIĄĆ TO POD UWAGĘ W DZIENNYM BILANSIE.
Zapotrzebowanie energetyczne:
Według obowiązujących norm żywienia kształtuje się ono następująco:
[PAL to współczynnik aktywności, gdzie 1,4 oznacza osobę prowadzącą siedzący tryb życia a 2,2 osobę aktywną]
-mężczyźni
Zapotrzebowanie na konkretne składniki pokarmowe i ważne witaminy, składniki mineralne:
-białko
W diecie osoby starszej nie powinno zabraknąć pełnowartościowego białka, co pomoże uniknąć niedoborów białkowych.
W tym okresie jest to szczególnie ważne, gdyż starsze osoby często chorują, poddawane są hospitalizacji, różnym zabiegom, operacjom a cała rekonwalescencja wymaga dobrego stanu odżywienia, by przyspieszyć i złagodzić cały proces powrotu do zdrowia lub względnej sprawności.
Ilość białka w diecie powinna oscylować w granicach 1g na kg masy ciała. Oczywiście wszystko zależne jest od stanu zdrowia seniora. W przypadku niektórych chorób tę ilość trzeba odpowiednio zmniejszyć lub zwiększyć, by zapewnić prawidłowe funkcjonowanie organizmu.
Białka dostarczymy sobie spożywając chude mięso, ryby, nabiał, mleko oraz rośliny strączkowe.
-tłuszcze
Według Norm żywienia dla populacji polskiej, podaż tłuszczu z dietą powinna wynosić od 20-35% wartości energetycznej diety.
W gramach przedstawia się to następująco:
 |
| Normy żywienia dla populacji polskiej- nowelizacja |
-węglowodany
Stanowią podstawę diety- ok. 55-60% całego zapotrzebowania energetycznego. Węglowodany dzielimy na proste, czyli np. sacharoza i fruktoza i złożone jak np. skrobia.
W diecie seniora powinny dominować węglowodany złożone, czyli kasze, pełnoziarniste makarony, ryż i dobre pieczywo np. żytnie [chleby na zakwasie z reguły nie są najlepiej tolerowane, niemniej jednak jeśli nie odczuwamy po ich spożyciu przykrych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego i nie mamy problemu z ich pogryzieniem, to są polecane], zaś węglowodany proste jak owoce, cukier do herbaty czy kawy powinny stanowić jedynie małą cześć całkowitej podaży węglowodanów (ok. 10% cukrów prostych).Bardzo ważne jest zachowanie odpowiedniej proporcji pomiędzy węglowodanami prostymi a złożonymi, gdyż u osób starszych występuje większe ryzyko wystąpienia cukrzycy.
Owoce, choć są zdrowe i dostarczają nam witamin i składników mineralnych nie mogą być spożywane w nadmiarze. Po pierwsze ze względu na to, że większość owoców charakteryzuje duża zawartość fruktozy, po drugie dlatego, ze zbyt duże spożycie przyczynić się może do wzdęć lub biegunek.
Błonnik, czyli tzw. włókno pokarmowe to kolejny składnik diety, którego nie może zabraknąć w diecie seniora. Błonnik znajdziemy w pełnoziarnistych, nieoczyszczonych produktach, warzywach i owocach. O tym, które produkty dostarczające błonnika może spożywać osoba starsza opisałam w innym moim poście o diecie łatwo strawnej, do którego Was odsyłam-> klik.
Witaminy i składniki mineralne:
|
SKŁADNIK
POKARMOWY
|
KOBIETY
|
MĘŻCZYŹNI
|
|
Witamina A [µg]
|
700
|
900
|
|
Witamina E [mg]
|
8 |
10
|
|
Witamina D [µg]
|
15
|
15
|
|
Witamina C [mg]
|
75
|
90 |
|
Witamina B1 [mg]
|
1,1
|
1,3
|
|
Witamina B2 [mg]
|
1,1 | 1,3 |
|
Witamina B6 [mg]
|
1,5 | 1,7 |
|
Witamina B12 [µg]
|
2,4
|
2,4
|
|
Wapń [mg]
|
1200
|
1200 |
|
Żelazo [mg]
|
10
|
10
|
|
Sód [mg]
|
1300
|
1300
|
Seniorzy powinni pamiętać, by odpowiednio nawadniać organizm, nawet pomimo braku pragnienia.
Wciągu dnia należy dostarczyć około 2 litrów płynów, nie licząc kawy. W przypadku upałów lub stanów chorobowych zapalnych przebiegających z gorączką podaż płynów powinna wzrosnąć.
Podsumowując dieta seniora powinna być:
-różnorodna, dostarczać wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w zalecanych ilościach
-komponowana z produktów dobrej jakości, które mają wysoką gęstość odżywczą i nawet w małej porcji dostarczają wielu niezbędnych komponentów
-realizowana zgodnie z wymogami diety łatwo strawnej tzn. proces technologiczny przygotowywania potraw oraz dobór produktów powinien być odpowiedni, o czym więcej piszę- tutaj.
-smaczna, aromatyczna. Porcje powinny być odpowiedniej wielkości, by zapobiec przejadaniu i braku ochoty na kolejny posiłek.
-łatwa w przygotowaniu i prosta w jedzeniu tzn. odpowiednio rozdrobniona lub przetarta według potrzeb.
To chyba tyle, jeśli macie jakieś pytania, to czekam na nie w komentarzach.
Pozdrawiam Was,
Beata
__________________________________
Literatura:
-Normy żywienia dla populacji polskiej-nowelizacja
-Jurczak I., Barylski M.,Irzmański R.: Znaczenie diety u osób w wieku podeszłym – ważny aspekt
prewencji zdrowia czy nieistotna codzienność? GERIATRIA 2011; 5: 127-133
-Jabłoński E., Kaźmierczak U.:Odżywianie się osób w podeszłym wieku. Gerontologia Polska, tom 13, nr 1, 48–54
