Zauważyłam, że posty związane stricte z dietetyką jako nauką i kierunkiem studiów cieszą się dużym powodzeniem, dlatego dziś zaserwuje Wam kolejny post z cyklu podstaw dietetyki. Nie będzie to nic odkrywczego dla 'dietetycznych weteranów', ale pewnie na początku przygody z dietetyką będzie to przydatna wiedza.
Zapraszam!
-2.jpg) |
| Origin: User א (Aleph) on http://commons.wikimedia.org |
No to zaczynamy : ) Dzisiejszy post będzie krótki, nieskomplikowany, ale niezwykle istotny.
Zacznijmy od rozwinięcia skrótu PPM, jest to nic innego jak Podstawowa Przemiana Materii, czyli
"Najniższy poziom przemian energetycznych dostarczających energii niezbędnej dla podstawowych czynności fizjologicznych (bicie serca, krążenie krwi, oddychanie, ruchy jelit, budowa i odbudowa tkanek) warunkujących podtrzymanie życia w optymalnych warunkach bytowych (na czczo, w pozycji leżącej, w zupełnym spokoju fizycznym i psychicznym, w sprzyjających warunkach mikroklimatycznych)" (Gawęcki, Jeszka 1995)
Definicja jak to definicja, czyli musi wyjaśnić istotę pojęcia w kilku zdaniach, dlatego dla lepszego zrozumienia wklejam Wam przekład a'la Becia:
podstawowa przemiana materii, czyli taka, którą wykonuje każdy żywy organizm i wydatkuje na nią energię, by podtrzymać wszystkie niezbędne funkcje życiowe.
PPM można bardzo łatwo obliczyć stosując wzór Harrisa-Benedicta. Oczywiście w internecie jest mnóstwo kalkulatorów, które zrobią to za Was. Choć ja jestem zdania, że trzeba najpierw zrozumieć, samemu przeliczyć a potem można iść na łatwiznę : )
Wzór Harrisa-Benedicta jest różny względem płci, i tak:
-dla kobiet jest to:
PPM[kcal]= 665,09 + (9,56 x waga w kg) + (1,85 x wzrost w cm) - (4,67 x wiek)
-dla mężczyzn:
PPM[kcal]= 66,47 + (13,75 x waga w kg) + (5 x wzrost w cm) - (6,75 x wiek)
Oczywiście podany wyżej wzór nie jest jedyną możliwością by wyliczyć PPM. Najnowsze obowiązujące Normy Żywienia po nowelizacji podają następujące wzory:
CPM to nic innego jak Całkowita Przemiana Materii, czyli suma wszystkich wydatków energetycznych człowieka, które ponosi podczas aktywności fizycznej.
By obliczyć CPM należy skorzystać ze wzoru:
CPM= k* PPM
Ale czymże jest to k?
Otóż k, to współczynnik aktywności. Przyjmuje się, że wynosi on:
- 1,2 - 1,3 --> dla pacjenta chorego leżącego w łóżku
- 1,4--> dla niskiej aktywności fizycznej
- 1,6 -->dla umiarkowanej aktywności fizycznej
- 1,75--> aktywny tryb życia
- 2--> bardzo aktywny tryb życia
- 2,2-2,4--> wyczynowe uprawianie sportu
Oszacowanie swojej aktywności fizycznej na podstawie powyższych wytycznych wcale nie jest takie łatwe, dlatego, żeby poznać swój własny średni współczynnik aktywności należałoby pokusić się o obliczenie wszystkich swoich wydatków energetycznych spożytych na wykonywanie poszczególnych czynności.
Do tego przyda Wam się kolejny wzór - PAL, czyli dobowy średni wskaźnik aktywności fizycznej, żeby go obliczyć należy znać swoje CPM obliczone na podstawie wydatkowanej energii na wszystkie czynności wykonane danego dnia jak np. praca, sport, wchodzenie po schodach, prasowanie itd.
Tutaj macie taką przykładową tabelkę z podręcznika, ale jak wiadomo są to naprawdę podstawowe czynności a w obecnych czasach robimy różne inne rzeczy, o których tu nie wspomniano.
Aby obliczyć wydatek energetyczny należy wybrać czynność i pomnożyć jej współczynnik razy swoją masę ciała w kg.
Następnie sumujemy wszystkie wydatki energetyczne, dodajemy do PPM i otrzymujemy nasze CPM.
Gdy mamy już te dane, to spokojnie możemy obliczyć nasz dobowy współczynnik aktywności fizycznej.
Oczywiście będzie to tak naprawdę współczynnik odnoszący się do jednego dnia. Jeśli codziennie wykonujemy te same prace to nie ma problemu, gorzej gdy obliczymy współczynnik z leniwej niedzieli a w kolejnym tygodniu pracujemy w "kamieniołomach" i chodzimy na siłownię 3x w tygodniu. Dlatego warto obliczyć swoje wydatki energetyczne z 7 dni, dodać je do siebie, wyciągnąć średnią i dopiero wtedy obliczyć swój PAL.
PAL = CPM/PPM
Gdy obliczycie już swój własny PAL, to będziecie mogli go odnieść do współczynników aktywności, które umieściłam wyżej przy objaśnianiu CPM.
Oczywiście Wasze CPM może ulegać zmianom fizjologicznym związanym np. z ciążą czy laktacją, wzrostem itd.
Na dziś to już wszystko, mam nadzieję, że objaśniłam wszystko jasno a jak nie, to pytajcie śmiało : )
Następnym razem przybliżę Wam trochę wzory na należną masę ciała, BMI, itd.
No chyba, że macie inne pomysły, jeśli tylko będę potrafiła coś wyjaśnić, to zrobię to z przyjemnością.
Pozdrawiam Was,
Beata
